پیچ و مهره ازجمله قطعات صنعتی نام‌آشنا برای اکثریت ما هستند که احتمالاً در طول زندگی خود به‌طور مستقیم نیز با آن‌ها سروکار داشته‌ایم. این قطعات مهم که به‌عنوان سیستم‌های اتصال‌دهنده در منازل و صنایع مختلف ازجمله صنایع عمرانی، الکترونیکی، خودروسازی، هوافضا و غیره کاربردهای متعددی دارند و بسیار مهم است اتصال آن‌ها اصولی و تحت نظر افراد دارای صلاحیت انجام گیرد؛ چون ممکن است به‌عنوان مثال در منازل باعث سقوط ناگهانی اجسام، یا سقوط در لرزه‌های ادواری در کشور زلزله‌خیز شده و تبعات شدید باشد، در انواع وسیعی از طیف‌ها باتوجه به ویژگی‌های مورد نیاز در کاربردهای مختلف، تولید و عرضه می‌شوند. انتخاب و اجرای صحیح و نظارت بر اتصال دقیق و بازرسی‌های دوره‌ای منسجم عاملی تخصصی و تعیین‌کننده در این فرآیند است. در این مقاله قصد داریم مروری داشته‌باشیم به برخی از انواع متداول پیچ و مهره صنعتی و کاربردهای آن‌ها در صنایع مختلف. تمامی پیچ و مهره ها را میتوانید تنها با یک تماس با پیچ و مهره پریزاد تهیه فرمایید.
انواع پیچ و مهره‌های صنعتی
همین‌گونه که اشاره‌شد، با توجه به کاربردهای گسترده پیچ و مهره صنعتی متعدد، انواع مختلفی از آن‌ها وجود دارد که بر اساس ویژگی‌های مختلف مانند جنس ماده ساخته‌شده از آن یا مشخصات فیزیکی ازجمله شکل سرِ پیچ یا نوع مهره‌های آن‌ها و همچنین مواردی مانند نوع رزوه (شیارهای مارپیچی در پیچ و مهره برای حرکت) می‌توانند به انواع مختلفی تقسیم‌بندی شوند که ازجمله آن‌ها می‌توان به پیچ و مهره‌های شش‌گوش، آلن، خودکار، قفلی، ضدزنگ، تیتانیومی، استوانه‌ای و غیره اشاره داشت که در ادامه می‌خواهیم بررسی مبسوط‌تری بر هر یک از این دسته از پیچ و مهره‌ها داشته باشیم.
پیچ و مهره‌ی شش‌گوش
پیچ و مهره صنعتی 6گوش که یکی از متداول‌ترین آن‌ها در صنایع محسوب می‌شوند، دارای شکل سرِ شش‌گوشه یا شش‌ضلعی بوده و خود دارای انواع مختلفی هستند و از مواد مختلفی نظیر فولاد و آلومینیوم تشکیل می‌شود. ازجمله کاربردهای پیچ و مهره‌های شش‌گوش می‌توان در صنایع مختلف نظیر صنعت خودروسازی، صنعت ساختمان‌سازی، صنعت الکترونیک، صنایع چوبی و مبلمان و صنعت نفت و گاز، برای ایجاد اتصالات مختلف در قطعات بهره گرفت؛ برای مثال در صنایع الکترونیکی، می‌توان از پیچ و مهره‌های متناسب و ظریف‌تر در اتصال قطعات الکترونیکی استفاده کرد و طبیعتاً لازم خواهد بود در صنایعی مانند صنایع نفت و گاز از پیچ و مهره‌های دارای مقاومت بسیار بالا، متناسب با استانداردهای لازم تعیینی استفاده کرد.
همچنین ببینید: تفاوت انکر بولت و رول بولت
پیچ و مهره‌های صنعتی آلن
این دسته از پیچ و مهره صنعتی که معمولا دارای شکل استوانه‌ای هستند و در دسته پرکاربردترین‌ها جای می‌گیرند. برای نصب آن‌ها یا در مواقع لزوم باز کردن آن‌ها لازم است از آچارهای مخصوص تحت عنوان آچارهای آلن استفاده شود. این دسته از پیچ و مهره‌ها نیز دارای انواع مختلفی مبتنی بر استانداردهای متعدد هستند که به‌عنوان‌مثال شکل سر آن‌ها در تعیین انواع آن‌ها نقش دارد.
ظاهر ساده و زیبای پیچ آلن و کوچک بودن سر آن‌ها امکان استفاده از آن‌ها را در مکان‌های خاص و فضاهای محدود میسر می‌کند. ازجمله کاربرد این نوع از پیچ و مهره‌ها در صنایع می‌توان به اتصال قطعات قسمت‌های داخلی در صنایع الکترونیکی مانند کامپیوتر، اتصال قسمت‌های مختلف لوازم و تجهیزات ورزشی مانند قطعات دوچرخه و دوچرخه ثابت، در اتصال قسمت‌های مختلف قطعات چوبی در صنایع چوبی امثال مبلمان‌ها و همچنین در سایر صنایع مانند اتصال سازه‌ها در صنعت ساخت‌وساز و اتصال قطعات داخلی در صنعت خودروسازی اشاره داشت.
پیچ و مهره‌های صنعتی خودکار
پیچ و مهره صنعتی خودکار که خود در انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند؛ امثال دوسو، چهارسو و غیره، نصب ساده‌تری داشته و به دلیل رزوه‌هایی که در آن‌ها وجود دارد و می‌توانند در ماده برش ایجاد کنند، تنها با استفاده از آچارهای مخصوص می‌توانند دو قطعه را به هم متصل نمایند و نیازی به عملیات سوراخ‌کاری از پیش ندارد. با توجه به نوع سر آن‌ها و رزوه آن‌ها انواع مختلفی از پیچ و مهره‌های صنعتی خودکار وجود دارد و در اتصال اجسام به دیوار، اتصالات در ام‌دی‌اف‌ها، در صنایع چوبی، فلزی، ساختمانی و غیره می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
پیچ و مهره استوانه‌ای
این دسته از پیچ و مهره صنعتی که ازجمله متداول‌ترین پیچ و مهره‌های مورداستفاده در صنایع متعدد محسوب می‌شود و شامل انواع مختلفی هستند، متشکل از یک میله استوانه‌ای شیاردار و یک مهره هستند. با توجه به شکل قسمت سر در این نوع از پیچ و مهره‌ها، انواع متعددی از آن‌ها شامل پیچ استوانه‌ای دارای سر شش‌ضلعی یا شش‌گوش یا سر تخت، سر ِگرد و غیره وجود دارد. پیچ و مهره‌های استوانه‌ای در کاربردهای متعدد در صنایع مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند که ازجمله آن‌ها می‌توان به اتصال قسمت‌های مختلف مدارها در صنایع الکترونیکی یا اتصال قطعات مختلف در صنعت خودروسازی، در اتصال و ساخت انواع سازه‌ها و قطعات فلزی اشاره داشت.
پیچ و مهره قفلی
از انواع دیگر پیچ و مهره صنعتی می‌توان به پیچ و مهره‌های قفلی اشاره داشت که همان‌گونه که از اسمشان نیز برمی‌آید، دارای اتصالات قوی‌تری بوده و در صنایعی که حساسیت بالایی در اتصالات لازم است، می‌تواند مورداستفاده قرار گیرند. عملکرد این دسته از پیچ و مهره‌ها بر اساس نیروی اصطکاک تشکیل‌شده اضافی بین رزوه‌های پیچ و مهره است و اتصالات ایجادشده در اثر این پیچ‌ها می‌تواند در مقابل شل شدن به دلایل مختلف در طول زمان مقاومت نشان دهند.
این نوع از پیچ و مهره‌ها که در انواع مختلفی مانند مهره‌های قفلی خودکار فلزی و نایلونی وجود دارند، دارای کاربردهای مختلفی در صنایع متعدد ازجمله صنایع هوافضا، صنایع ساختمانی، صنایع الکترونیکی، عمرانی و غیره بوده و در ایجاد اتصال بین قطعاتی که دارای حساسیت بالاتری بوده و نیاز هست تا اتصالات محکم‌تر و مقاوم‌تری ایجاد شود مورداستفاده قرار می‌گیرند.
طبیعتاً استفاده و انتخاب تخصصی نوع پیچ و مهره‌های قفلی انتخاب‌شده و بازرسی منظم بر عملکرد آن‌ها بسیار حائز اهمیت است.
پیچ‌مهره‌های تیتانیومی
از دیگر پیچ و مهره صنعتی، پیچ و مهره‌های تیتانیومی هستند که از فلز تیتانیوم تشکیل‌شده‌اند که ازجمله ویژگی‌های فلز تیتانیوم را می‌توان به سبک‌وزن بودن و مقاومت بالا در برابر خوردگی آن اشاره کرد و فلزی قوی و سازگار با جنبه‌های زیستی بدن نیز شناخته می‌شود.
ازجمله کاربردهای پیچ و مهره‌های تیتانیومی می‌توان به صنایع فلزی، در ساخت ایمپلنت‌های مخصوص دندان و همچنین استخوان در صنایع پزشکی، در استفاده در محیط‌هایی که عوامل خوردگی بالاست به‌عنوان‌مثال در صنایع شیمیایی یا صنایع دریایی، در صنایع الکترونیکی در اتصال قطعاتی که نیاز به مقاومت بالا در برابر حرارت دارند، در ساخت قطعات خاص در صنایع هوافضا، ساخت وسایل ورزشی خاص و غیره اشاره کرد.
بیشتر بدانید: همه چیز درباره اعداد روی پیچ
پیچ های ضدزنگ
آخرین دسته از پیچ و مهره‌هایی که در این مقاله می‌خواهیم به آن‌ها بپردازیم، پیچ و مهره‌های ضدزنگ هستند که مشخص است با استفاده از موادی تولید می‌شود که در برابر عوامل ایجاد اکسید و زنگ‌زدگی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد؛ فولادهای ضدزنگ و پیچ استیل .
با توجه به ویژگی یادشده، این دسته از پیچ و مهره‌ها در صنایع و در محل‌هایی که مستعد ایجاد اکسیداسیون و زنگ‌زدگی هستند، مورداستفاده قرار می‌گیرند که ازجمله آن‌ها می‌توان به صنایع شیمیایی، صنایع دارویی، صنایع غذایی، صنایع دریایی، صنایع خودروسازی، هوافضا، ساختمان‌سازی و غیره اشاره کرد.
نکات مهم در انتخاب پیچ و مهره‌های صنعتی
با توجه به گستردگی طیف‌های مختلف پیچ و مهره صنعتی و با توجه به حساسیت بعد اتصالات به‌عنوان عاملی تعیین‌کننده در مقاومت، انتخاب بهینه و تخصصی بسیار مهم بوده و لازم است این فرایند تحت نظر متخصصان و کارشناسان دارای صلاحیت و منطبق بر استانداردهای لازم از مراکز معتبر با ارائه تضمین‌های لازم انجام گیرد؛ چراکه با توجه به حساسیت یادشده، هرگونه سهل‌انگاری در فرایند انتخاب پیچ و مهره‌ها، فرآیند اتصال آن‌ها، نظارت بر عملکرد و مقاومت آن‌ها در بازه‌های زمانی معین و سایر موارد، می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیر جانی و مالی به دنبال داشته باشد.
به‌عنوان‌مثال بسیار مهم است که شرایط محیطی که قرار است پیچ و مهره‌ها در آن مورداستفاده قرار گیرند و همچنین نوع اتصال موردنیاز و سایر فاکتورها، مانند فاکتورهای مربوط به اعمال بار، مورد ارزیابی قرار گیرد و در مورد پیچ و مهره‌ها نیز عواملی مانند جنس آن‌ها، گرید و استانداردهای آن‌ها، پوشش آن‌ها، شکل و ابعاد آن‌ها متناسب با استانداردها و محاسبات فنی و مهندسی کافی و تخصصی مورد ارزیابی و انتخاب صحیح و اصولی قرار گیرد. نکته مهم‌تر این‌که حتی لازم است در کاربردهای غیرصنعتی، به‌عنوان‌مثال در داخل منازل مسکونی، اداری، فروشگاهی و غیره هم به این نکات توجه ویژه داشته باشیم و هیچ‌گونه سهل‌انگاری در آن نداشته باشیم تا با انتخاب و اجرا و نظارت بهینه شاهد عملکرد اصولی و ایمن آن‌ها در صنایع و محیط‌های مختلف باشیم.
