پیچ گوشتی ها جز ابزارآلات مهم و کاربردی هستند که معمولاً در تمامی خانه‌ها نیز به چند نوع از آن‌ها دسترسی داریم؛ اما در بخش صنعت استفاده‌های بسیار تخصصی‌تری از آن‌ها می‌شود و توجه به نوع پیچ‌گوشتی انتخابی و همچنین روال کار کردن با آن‌ها بسیار مهم است. در این مقاله قصد داریم با پیچ‌گوشتی‌ها و انواع آن‌ها آشنا شویم و به تفاوت‌های بین انواع مختلف و کاربرد آن‌ها بپردازیم؛ همچنین به نکات مهمی که در فرایندهای مختلف حین کار، خرید یا نگهداری پیچ‌گوشتی‌ها لازم است موردتوجه قرار گیرد اشاره‌هایی داشته باشیم. اگر به نام پیچ‌گوشتی دقت کنیم، شاید در ظاهر نتوانیم ارتباطی بین گوشت و پیچ و عملکرد آن ایجاد کنیم؛ اما لازم است بگوییم درواقع پیچ‌گوشتی از کلمه پیچ گشتی گرفته‌شده است یعنی دستگاهی که پیچ را می‌گرداند.
نگاهی به قسمت‌های تشکیل‌دهنده پیچ گوشی‌ها
در حالت کلی پیچ گوشتی ها معمولاً از سه قسمت تشکیل می‌شوند؛ قسمت دسته، میله یا شفت و سری پیچ‌گوشتی که با توجه به نوع پیچ‌گوشتی‌ها هر یک از این قسمت‌ها می‌تواند جنس‌ها و طرح‌های مختلفی داشته باشند. به‌عنوان‌مثال میله پیچ‌گوشتی‌ها در حالت کلی لازم است از مقاومت بالایی برخوردار باشد علاوه بر دارا بودن ویژگی‌های مربوط به هر دسته از پیچ‌گوشتی‌ها، یا در مورد دسته پیچ گوشی‌ها می‌توانیم به اهمیت ارگونومی آن اشاره داشته باشیم؛ چراکه کاربر پیچ‌گوشتی‌ها نیروهای انسانی هستند و بسیار مهم است که در استفاده‌های مکرر از آن‌ها هیچ‌گونه آسیبی به آن‌ها وارد نشده و با سهولت کافی آن را در دست بگیرند و با اشرافیت کامل فرآیند اتصال را انجام بدهند؛ همچنین در راستای حفظ ایمنی مهم است که پیچ‌گوشتی از دست آن‌ها لیز نخور. د شاید جالب باشد بدانیم که در بعضی از پیچ‌گوشتی‌ها قسمتی با نام بند اطمینان تعبیه می‌شود که دور مچ دست پیچیده می‌شود و به‌خصوص در کار کردن در ارتفاعات یا در مکان‌هایی که در صورت افتادن پیچ‌گوشتی از دست می‌تواند باعث بروز صدماتی شود، نقش بسیار مهمی دارد.
همچنین ببینید: پیچ و مهره استیل و داکرومات؛ معرفی و مقایسه تفاوت‌ها
انواع پیچ گوشتی ها بر اساس نوع پیچ
متوجه شدیم که پیچ‌گوشتی‌ها در انواع مختلفی متناسب باهدف‌های مختلف طراحی و تولید می‌شوند. حال در ادامه می‌خواهیم به بعضی از انواع پیچ‌گوشتی‌ها اشاره داشته باشیم.
- پیچ‌گوشتی تخت؛ این نوع از پیچ گوشی‌ها، در دسته ساده‌ترین نوع پیچ‌گوشتی‌ها قرار می‌گیرند و سر آن‌ها دارای دو سو است که برای پیچ‌های دو سو مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- پیچ‌گوشتی تخت کابینتی؛ این دسته از پیچ گوشتی ها مانند پیچ‌گوشتی‌های دو سو یا تخت هستند با این تفاوت که سر این پیچ‌گوشتی‌ها نیز داخل چوب فرو می‌رود؛ یعنی بدنه آن‌ها باریک‌تر و هم‌اندازه سر میله است. کاربرد این دسته از پیچ‌گوشتی‌ها در راستای باز و بسته کردن پیچ‌هایی است که در سوراخ‌هایی دقیقاً هم‌اندازه قطر پیچ قرارگرفته‌اند.
- پیچ‌گوشتی‌های فیلیپس؛ این پیچ‌گوشتی‌ها که نام آن‌ها از مخترع آن‌ها یعنی هنری فیلیپس می‌آید و خود دارای انواع مختلفی هستند، برای قرار دادن پیچ‌ها در محل خود و همچنین برداشتن آن‌ها طراحی‌شده‌اند. پیچ‌گوشتی‌های فیلیپس خود در انواع مختلفی وجود دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به پیچ‌گوشتی دستی، پیچ‌گوشتی برقی و پیچ‌گوشتی شارژی اشاره کرد.
- پیچ‌گوشتی‌های چهارسو؛ پیچ‌گوشتی‌های چهارسو نیز ازجمله متداول‌ترین و آشناترین پیچ‌گوشتی‌ها برای ما هستند که ازجمله پیچ‌گوشتی‌های فیلیپس محسوب می‌شوند. قسمت سری این پیچ گوشی‌ها به شکل چهارپر است که برای باز و بسته کردن پیچ‌های چهارقسمتی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
قسمت سر یا نوک ضربدری شکل در این دسته از پیچ‌گوشتی‌ها باعث ایجاد گشتاور بیشتر شده و باعث می‌شود کنترل بیشتری روی کار داشته باشیم و با اطمینان بیشتری باز یا بسته کردن پیچ‌های مدنظر صورت گیرد. این دسته از پیچ گوشی‌ها نیز در ابعاد مختلف ارائه می‌شوند که با توجه به کاربردهای مدنظر و مشخصات پیچ‌های مورداستفاده لازم است نوع مناسب انتخاب و استفاده شود.
- پیچ گوشتی ضربه خور؛ از دیگر انواع پیچ‌گوشتی‌ها می‌توانیم به پیچ‌گوشتی‌های ضربه خور یا چکشی اشاره داشته باشیم. در این دسته از پیچ‌گوشتی‌ها طراحی قسمت سر دسته آن‌ها به‌گونه‌ای صورت گرفته است که امکان ضرب خوردن را فراهم می‌کند. این امکان که می‌توانید با استفاده از چکش به پیچ‌گوشتی ضربه بزنید، یعنی با قسمت فلزی، فولادی یا آهنی سخت تعبیه‌شده در سر دسته پیچ‌گوشتی. لازم است در خرید این‌گونه از پیچ‌گوشتی‌ها دقت کافی صورت گیرد تا جنس ماده استفاده‌شده در قسمت انتهایی سر این‌گونه از پیچ‌ها ماده محکمی باشد. پیچ‌گوشتی‌ها خود در انواع مختلف دارای شکل‌های سری دو سو، چهارسو و غیره تولید می‌شوند که از آن‌ها در راستای باز و بسته کردن پیچ‌هایی در شرایط خاص امثال پیچ‌هایش آسیب‌دیده، شکسته شده، پوسیده و غیره استفاده می‌شود.
- پیچ گوشتی های ساعتی یا دقیق؛ این‌گونه از پیچ گوشی‌ها دارای ابعاد کوچکی هستند که برای استفاده در مورد پیچ‌های ریز و ظریف در دستگاه‌های حساس و کوچک مورداستفاده قرار می‌گیرند. دسته‌های این دسته از پیچ‌گوشتی‌ها نیز بسیار ظریف و نازک است تا بتوان پیچ‌های ریز و ظریف را با آن‌ها باز و بسته کرد. این‌گونه از پیچ‌گوشتی‌ها هم در انواعی ازجمله دو سو، چهارسو، آلنی و ستاره‌ای ساخته‌شده‌اند و در کاربردهای امثال تعمیرات لوازم الکترونیکی لوازم دیجیتالی، کامپیوتری، ساعت‌های مچی و غیره مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- پیچ گوشتی آلنی؛ این دسته از پیچ گوشی‌هایی که در نظر اهالی فن شاید بیشتر شنیده‌شده باشد برای باز و بسته کردن پیچ آلن یا اتصالات شش‌قسمتی مانند مهره‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- پیچ گوشتی ستاره‌ای یا تورکس؛ از دیگر انواع پیچ‌گوشتی‌ها می‌توان به پیچ‌گوشتی‌های ستاره‌ای اشاره داشت که در مواردی که امکان هرز شدن پیچ‌ها وجود دارد، مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- پیچ گوشتی مربعی یا رابرتسون؛ همان‌گونه که از نامشان برمی‌آید، این دسته از پیچ‌گوشتی‌ها با داشتن سری میله مربعی شکل، برای پیچ‌ها و مهره‌هایی به همین شکل به کار می‌روند.
- موارد نام‌برده شده صرفاً بخشی از انواع متعدد پیچ‌گوشتی‌ها را تشکیل می‌دهند؛ از دیگر پیچ‌گوشتی‌ها می‌توان به پیچ‌گوشتی افست، پیچ‌گوشتی جغجغه‌ای، پیچ‌گوشتی همه‌کاره و غیره اشاره کرد.
همچنین ببینید: انواع پیچ و مهره صنعتی و کاربرد آن‌ها
تبعات انتخاب و استفاده نادرست از پیچ گوشتی
اگر در فرایند انتخاب پیچ‌گوشتی مناسب و استفاده اصولی از آن دقت کافی صورت نگیرد، می‌تواند باعث بروز حوادث متعددی شده و آسیب‌های مالی و جانی متعددی به دنبال داشته باشد. به‌عنوان‌مثال با عدم انتخاب یا استفاده اصولی از پیچ‌گوشتی پیچ هرز شود یا با عدم پیچش کافی و عدم ایجاد اتصال مناسب سازه دچار ناپایداری شود؛ بنابراین بسیار مهم است با انواع مختلف پیچ‌گوشتی‌ها متناسب با صنایع مورد فعالیت و بخش‌های مربوطه آشنایی تخصصی صورت بگیرد و نظارت کافی بر نحوه استفاده و وضعیت آن‌ها انجام شود. همچنین به سالم بودن بندهای اطمینان آن‌ها و الزام کارکنان به استفاده از آن‌ها نیز مهم است و می‌تواند از آسیب‌های احتمالی پیشگیری نماید.
